സിനിമ / പ്രഫ. ഷാജി ജോസഫ്
ഇറാനിയന്‍ സിനിമയെ ലോക ഭൂപടത്തില്‍ ചേര്‍ത്തുവക്കാന്‍ സഹായിച്ച ‘ചില്‍ഡ്രന്‍ ഓഫ് ഹെവന്‍, ടദി കളര്‍ ഓഫ് പാരഡൈസ്’, ‘ബരാന്‍’എന്നീ ചിത്രങ്ങള്‍ ഒരുക്കിയ മജീദ് മജീദി സംവിധാനം നിര്‍വ്വഹിച്ച സിനിമയാണ് ‘ദി സോങ് ഓഫ് സ്പാരോസ്’. ഇറാന്റെ ഗ്രാമീണ-നഗര ജീവിത വൈരുദ്ധ്യങ്ങളാണ് സിനിമയുടെ പ്രമേയം. ഒരു ലളിതമായ മനുഷ്യന്റെ കഥയിലൂടെയും, അവന്റെ പോരാട്ടങ്ങളിലൂടെയും, മാറുന്ന സാഹചര്യങ്ങള്‍ക്കിടയിലും അവന്‍ മുറുകെ പിടിക്കുന്ന മൂല്യങ്ങളിലൂടെയും മനുഷ്യജീവിതത്തിന്റെ ദുര്‍ബലതയെ സൂക്ഷ്മമായി പകര്‍ത്തുന്നു കവിതപോലെ ചിത്രീകരിച്ച ഈ സിനിമ.
ടെഹ്‌റാന്റെ പ്രാന്തപ്രദേശത്തുള്ള ഒരു ഗ്രാമത്തിലെ ഒട്ടകപ്പക്ഷി ഫാമില്‍ ജോലി ചെയ്യുന്ന എളിമയുള്ള, കഠിനാധ്വാനിയായ മനുഷ്യനാണ് കരീം (റെസ നാജി). കുന്നുകളാല്‍ ചുറ്റപ്പെട്ട മനോഹരമായ ഗ്രാമത്തില്‍ ഭാര്യ നര്‍ഗസിനും (മറിയം അക്ബരി) മൂന്ന് കുട്ടികള്‍ക്കുമൊപ്പം തന്റെ ചെറിയ വീട്ടില്‍ ലളിതവും സംതൃപ്തവുമായ ജീവിതം നയിക്കുന്നു. ജീവിതംദുഷ്‌കരമാണെങ്കിലും സമാധാനപരമാണ്, ഒരു ദിവസം കരീമിന്റെ നിരീക്ഷണത്തിലുള്ള ഒരു ഒട്ടകപ്പക്ഷി, ഫാമില്‍ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടുന്നതുവരെ.
മജീദ് മജീദി -സംവിധാനം
നഷ്ടത്തിന് ഉത്തരവാദിയായ അയാള്‍ ജോലിയില്‍ നിന്ന് പിരിച്ചുവിടപ്പെടുകയും അത് കുടുംബത്തെ സാമ്പത്തിക അനിശ്ചിതത്വത്തിലേക്ക് നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
മകളുടെ കേടായ ശ്രവണസഹായി നന്നാക്കാന്‍ ടെഹ്‌റാന്‍ സന്ദര്‍ശിക്കുമ്പോള്‍, കരീം ഒരു പുതിയ, അപ്രതീക്ഷിത തൊഴിലിലേക്ക് ചേക്കേറുന്നു – നഗരത്തിലെ തിരക്കേറിയ തെരുവുകളില്‍ ആളുകളെയും സാധനങ്ങളെയും തന്റെ മോട്ടോര്‍ സൈക്കിളില്‍ (ബൈക്ക് ടാക്‌സി) കൊണ്ടുപോകുയാണ് പുതിയ തൊഴില്‍. ആളുകള്‍ മുതല്‍ വീട്ടുസാമഗ്രികള്‍ വരെ എല്ലാം കടത്തിക്കൊണ്ടുപോകുന്ന ഒരു അനൗപചാരിക കൊറിയറായി അദ്ദേഹം പണം സമ്പാദിക്കാന്‍ തുടങ്ങുന്നു. ഈ മാറ്റം കരീമിനെ വൈകാതെ കുഴപ്പങ്ങളിലേക്കും, കഠിനവും ആധുനികവുമായ അന്തരീക്ഷത്തില്‍ അതിജീവനത്തോടൊപ്പമുള്ള അത്യാഗ്രഹത്തിലേക്കും കൊണ്ടുപോകുന്നു.
കരീം തന്റെ നഗര ജോലിയില്‍ കൂടുതല്‍ മുഴുകുമ്പോള്‍, അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്വഭാവത്തെ നിര്‍വചിച്ചിരുന്ന സത്യസന്ധതയും
ലാളിത്യവും ഇല്ലാതാകാന്‍ തുടങ്ങുന്നു. അയാള്‍ കൂടുതല്‍ പ്രകോപിതനും, അവിശ്വാസിയും, ഭൗതികവാദിയുമായി മാറുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ഈ പരിവര്‍ത്തനത്തിന് സമാന്തരമായി കരീമിന്റെ കുട്ടികളുടെ നിഷ്‌കളങ്കമായ ലോകമുണ്ട്, പ്രത്യേകിച്ച് ഒരു മത്സ്യക്കുളം പുനരുജ്ജീവിപ്പിക്കാനും സ്വര്‍ണ്ണമത്സ്യങ്ങളെ വളര്‍ത്താനുമുള്ള അന്വേഷണത്തില്‍ ഏര്‍പ്പെടുന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ മകന്‍, പ്രതീക്ഷയും പുതുക്കലും പ്രതിധ്വനിക്കുന്ന ഒരു ലക്ഷ്യം.
ഒടുവില്‍, വ്യക്തിപരവും വൈകാരികവുമായ ഒരു കൂട്ടം കണക്കുകൂട്ടലുകള്‍ കരീമിനെ തന്റെ നഗര പരിശ്രമങ്ങളുടെ ധാര്‍മ്മികതയെ നേരിടാന്‍ നിര്‍ബന്ധിതനാക്കുന്നു. ഗ്രാമപ്രദേശത്തിന്റെ പരിശുദ്ധിയുടെ നടുവില്‍ ഒരു അപകടവും ഒരു നിമിഷത്തെ ചിന്തയും അദ്ദേഹത്തെ ഏതാണ്ട് നഷ്ടപ്പെട്ട മൂല്യങ്ങളിലേക്ക് ഉണര്‍ത്തുന്നു. കുടുംബം, ലാളിത്യം, ജീവിതം, പ്രകൃതി, സമൂഹം എന്നിവയോടുള്ള ആഴമായ ബഹുമാനം, അവന്‍ തന്റെ വേരുകളിലേക്ക് മടങ്ങുന്നു.
സിനിമ ദൃശ്യപരവും പ്രമേയപരവുമായ രൂപകങ്ങളാല്‍ സമ്പന്നമാണ്. പലപ്പോഴും ദുര്‍ബലതയുടെയും സ്ഥിരോത്സാഹത്തിന്റെയും പ്രതീകമായ കുരുവി തന്നെ കരീമിന്റെ യാത്രയ്ക്ക് സമാന്തരമാണ്. ഗ്രാമീണ ജീവിതത്തില്‍
നഗര മൂല്യങ്ങളുടെ കടന്നുകയറ്റത്തെയും അതിജീവനത്തിന്റെ പേരില്‍ വ്യക്തികള്‍ നടത്തുന്ന ധാര്‍മ്മിക വിട്ടുവീഴ്ചകളെയും ചിത്രം സൂക്ഷ്മമായി വിമര്‍ശിക്കുന്നു.
മജീദിയുടെ സിനിമകളില്‍ ബാല്യകാല നിഷ്‌കളങ്കത, കുടുംബ സ്‌നേഹം, ആത്മീയ നവീകരണം എന്നിവയുടെ ആവര്‍ത്തിച്ചുള്ള പ്രമേയങ്ങള്‍ വീണ്ടും വീണ്ടും കടന്നുവരുന്നു. കഥയിലെ കുട്ടികള്‍ – പ്രത്യേകിച്ച് കരീമിന്റെ മകന്‍ – പ്രത്യാശയെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്നു, ജീവിതത്തില്‍ യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ വിലപ്പെട്ടതെന്താണെന്ന് കാഴ്ചക്കാരനെ ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കുന്നു.
റേസ നാജിയുടെ പ്രകടനമാണ് സിനിമയുടെ കാതല്‍. കുറഞ്ഞ സംഭാഷണങ്ങളും ആവിഷ്‌കാരാത്മകമായ ഭാവങ്ങളും ഉപയോഗിച്ച്, അദ്ദേഹം കരീമിനെ സങ്കീര്‍ണ്ണമായ ഒരു മനുഷ്യനായി – അഭിമാനിയും എന്നാല്‍ നിരാശനും, കര്‍ക്കശക്കാരനും എന്നാല്‍ സ്‌നേഹമുള്ളവനായും – അവതരിപ്പിക്കുന്നു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ പരിവര്‍ത്തനവും ഒടുവില്‍
മോചനവും സൂക്ഷ്മതയോടും ആധികാരികതയോടും കൂടി അവതരിപ്പിക്കുന്നു.
മജീദിയുടെ ഇടപെടല്‍ ആഴത്തിലുള്ളതും വൈകാരികവുമാണ്. ദീര്‍ഘമായ ടേക്കുകള്‍, ആധികാരികമായ ലൊക്കേഷനുകള്‍, ഒരു ഡോക്യുമെന്ററി പോലുള്ള സൗന്ദര്യശാസ്ത്രം എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് അദ്ദേഹം കഥപറച്ചിലില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു, മെലോഡ്രാമ തീരെ ഒഴിവാക്കുന്നു.
ഇറാനിയന്‍ സിനിമയുടെ സവിശേഷതയായ നിയോ റിയലിസ്റ്റിക് ശൈലിയാണ് ഈ ചിത്രം സ്വീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഛായാഗ്രഹണം ലളിതമാണ്, പക്ഷേ ഉദ്വേഗജനകമാണ്. ഛായാഗ്രാഹകന്‍ തൂരാജ് മന്‍സൂരി മനോഹരമായ ഒരു ഇറാനിയന്‍ ഗ്രാമപ്രദേശത്തെ വരച്ചുകാട്ടുന്നു, അത് തിളക്കമാര്‍ന്നതും വര്‍ണ്ണാഭമായതുമാണ്, രംഗം ടെഹ്റാനിലേക്ക് മാറുമ്പോള്‍ നിറങ്ങള്‍ അല്‍പ്പം മങ്ങിയതായി മാറുന്നു, ഇത് രണ്ട് വ്യത്യസ്ത ജീവിതശൈലികളെക്കുറിച്ചുള്ള സംവിധായകന്റെ വീക്ഷണത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. ഹൊസൈന്‍ അലിസാദെയുടെ സംഗീതം ആഖ്യാനത്തെ പൂരകമാക്കുന്നു, ഒരു വിഷാദാത്മകമായ താളത്തോടെ പരമ്പരാഗത പേര്‍ഷ്യന്‍ സംഗീതത്തെ കൂടുതല്‍ ലളിതമാക്കിയിരിക്കുന്നു.
ദി സോങ് ഓഫ് സ്പാരോസ് മനുഷ്യ മനസ്സിനെ ആഴത്തില്‍ സ്പര്‍ശിക്കുന്നു, ബാഹ്യ സമ്മര്‍ദ്ദങ്ങള്‍ ഒരു മനുഷ്യനെ എപ്രകാരം
മാറ്റുമെന്നും, വേരുകളിലേക്കും കുടുംബത്തിലേക്കും പ്രകൃതിയിലേക്കുമുള്ള ഒരു തിരിച്ചുവരവ് അതിനെ എങ്ങനെ പുനഃസ്ഥാപിക്കുമെന്നും ഇത് അന്വേഷിക്കുന്നു. നിരവധി മികച്ച നിമിഷങ്ങളുള്ള മധുരമുള്ള കഥ അടിസ്ഥാനപരമായി ജീവിതം, ജീവിത മൂല്യങ്ങള്‍, മികച്ച ഒന്നിനായുള്ള പ്രതീക്ഷ എന്നിവയെക്കുറിച്ചാണ്.
റെസ നാജിയുടെ മികച്ച പ്രകടനവും മജിദിയുടെ സംവിധാനവും ഒരുമിക്കുമ്പോള്‍, ചിത്രം അതിരുകള്‍ കടന്ന്
പ്രതിരോധശേഷി, ധാര്‍മ്മികത, മോചനം എന്നിവയുടെ ഒരു സാര്‍വത്രിക ഭാഷ സംസാരിക്കുന്നു. ഇറാന്റെ വേഗതയേറിയ തലസ്ഥാനവും കരീം താമസിക്കുന്ന കൃഷിയിടവും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസം ചിത്രത്തില്‍ ഊന്നിപ്പറയുന്നു. ടെഹ്‌റാനില്‍ കെട്ടിടങ്ങള്‍, നടപ്പാതകള്‍, കാറുകള്‍ (ആളുകള്‍ പോലും) ചാരനിറത്തിലുള്ളതും അശുഭസൂചകവുമാണ്, അതേസമയം
കരീമിന്റെ ഗ്രാമ ചുറ്റുപാടുകളില്‍ പച്ചപ്പു നിറഞ്ഞ കുന്നുകളും വര്‍ണ്ണാഭമായ വസ്ത്രം ധരിച്ച കുട്ടികളും ജീവിതവും സ്വപ്നങ്ങളും നിറഞ്ഞതാണ്.
സിനിമയിലെ ഏറ്റവും സന്തോഷകരമായ നിമിഷത്തില്‍, ഒരു ട്രക്കിന്റെ പിന്നില്‍ കുട്ടികളാല്‍ ചുറ്റപ്പെട്ട കരീം പാടുന്നു, കണ്ണുകള്‍ പകുതി അടച്ചിരിക്കുന്നു, മുഖത്ത് പുഞ്ചിരി. ‘ലോകം ഒരു നുണയാണ്; ലോകം ഒരു സ്വപ്നമാണ്,’ അദ്ദേഹം പാടുന്നു. അവന്റെ ആനന്ദഭരിതമായ ആവേശം പ്രേക്ഷകന്റെ ഹൃദയത്തിലേക്ക് ആഴ്ന്നിറങ്ങുന്നു.
മികച്ച നടനുള്ള (റെസ നാജി) 2008 ലെ ഏഷ്യ പസഫിക് സ്‌ക്രീന്‍ അവാര്‍ഡ്, 81-ാമത് അക്കാദമി അവാര്‍ഡുകളില്‍ മികച്ച വിദേശ ഭാഷാചിത്രത്തിനുള്ള ഇറാന്റെ എന്‍ട്രി, 2008 ബെര്‍ലിന്‍ അന്താരാഷ്ട്ര ചലച്ചിത്രമേള മികച്ച നടനുള്ള സില്‍വര്‍ ബെയര്‍ (റെസ നാജി), 2008 ലെ ഫജ്ര്‍ അന്താരാഷ്ട്ര ചലച്ചിത്രമേളയിലെ മികച്ച സംവിധായകന്‍, 2008 ലെ ഡമാസ്‌കസ് ഇന്റര്‍നാഷണല്‍ ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവലില്‍ മികച്ച നടന്‍ എന്നീ അവാര്‍ഡുകളും നിരവധി നോമിനേഷനുകളും കരസ്ഥമാക്കി ഈ സിനിമ.
ഇത് ഒരു ആത്മാവുള്ള സിനിമയാണ് – കുരുവികളുടെ പാട്ട് മാത്രമല്ല, ജീവിതത്തിന്റെ നിശബ്ദ സത്യങ്ങളും കേള്‍ക്കാന്‍ കാഴ്ചക്കാരനെ സൗമ്യമായി പ്രേരിപ്പിക്കുന്ന ഒന്നാണ് നിരവധി നിരൂപക പ്രശംസകള്‍ ലഭിച്ച ഈ ചിത്രം.
