സിനിമ / പ്രഫ. ഷാജി ജോസഫ്
ക്രിസ്റ്റ്യന്‍ ഡൂഗ്വേ യുടെ സംവിധാനത്തില്‍ ഇറങ്ങിയ ‘എ ബാഗ് ഓഫ് മാര്‍ബ്ള്‍സ് ‘ ഒരു ഹൃദയ സ്പര്‍ശിയായ ചരിത്ര സിനിമയാണ്. പ്രശസ്ത ഫ്രഞ്ച് എഴു ത്തുകാരനായ ജോസഫ് ജോഫോയുടെ 1973ല്‍ പുറത്തിറങ്ങിയ അതേ പേരിലുള്ള ആത്മകഥാപരമായ നോവലിനെ അടിസ്ഥാനമാക്കി യാണ് ഈ ചലച്ചിത്രം നിര്‍മ്മി ച്ചിരിക്കുന്നത്. ഹോളോകോസ്റ്റിന്റെ ഭീമമായ ദുരന്തത്തെ രണ്ട് കുട്ടികളുടെ ദൈനംദിന ലോക ത്തിലൂടെ അവതരിപ്പിക്കുന്നു.
രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധകാലത്ത് ഫ്രാന്‍സിലെ നാസി അധിനിവേശത്തിനിടയില്‍ അതിജീവനത്തി നായി പോരാടിയ രണ്ട് ബാല്യ ങ്ങളുടെ ഹൃദയസ്പര്‍ശിയായ കഥയാണിത്, വലിയ രീതിയിലു ള്ള യുദ്ധ രേഖാചിത്രമല്ല ഇത്; കുട്ടികളുടെ അനുഭവങ്ങളെ കേന്ദ്രീകരിച്ച് മനുഷ്യത്വത്തിന്റെ ആന്തരികതയെ കണ്ടെത്തുന്ന ഒരു വികാരഭരിതമായ യാത്രയാണ് നിരവധി ലോക ചലച്ചിത്ര മേളകളില്‍ പ്രശംസ നേടുകയും പ്രേക്ഷകരെ കണ്ണീരിലാഴ്ത്തുകയും ചെയ്ത ഈ ചിത്രം.
രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തിന്റെ (1939-1945) പശ്ചാത്തലത്തിലാണ് കഥ നടക്കുന്നത്. 1941-ലെ അധീന പാരിസ് നഗരം, അ ഡോള്‍ഫ് ഹിറ്റ്‌ലറിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള നാസി ജര്‍മ്മനി യൂറോപ്പിന്റെ ഭൂരിഭാഗം പ്രദേശങ്ങളും പിടിച്ചടക്കിയപ്പോള്‍, ഫ്രാന്‍സിന്റെ വടക്കന്‍ ഭാഗവും പാരീസും നാസികളുടെ നേരിട്ടുള്ള നിയന്ത്രണത്തിലായി. അവര്‍ നാസി ആശയ ങ്ങള്‍ക്ക് വഴങ്ങുകയും ജൂതന്മാരെ വേട്ടയാടാന്‍ ജര്‍മ്മന്‍ സൈന്യ ത്തെ സഹായിക്കുകയും ചെയ്തു.
ഈ കാലഘട്ടത്തില്‍, ഫ്രാന്‍സി ലെ ജൂതന്മാരെ നിര്‍ബന്ധിതമായി മഞ്ഞനക്ഷത്ര ചിഹ്നം വസ്ത്രത്തില്‍ ധരിക്കാന്‍ നാസികള്‍ ആവശ്യപ്പെട്ടു. ഇവരെ കൂട്ടത്തോടെ തടങ്കല്‍ പാളയങ്ങളിലേക്ക് അയയ്ക്കുകയും പിന്നീട് കൂട്ടക്കൊല ചെയ്യുകയും ചെയ്തു. ഈ ഭീകരമായ അവസ്ഥയില്‍ നിന്നാണ് ജോസഫ് ജോഫോയുടെയും സഹോദരന്‍ മൗറിസിന്റെയും അതിജീവനത്തിന്റെ കഥ ആരംഭിക്കുന്നത്. നോവലും സിനിമയും, ഈ ദുരിതകാലത്തെ, കുട്ടികളുടെ കാഴ്ചപ്പാടിലൂടെ അവതരിപ്പിക്കുയാണ് സിനിമയില്‍.
പാരീസിലെ ഒരു ജൂത കുടുംബ ത്തിലെ ഇളയ മകനാണ് ജോസഫ് (ഡോറിയന്‍ ലെ ക്ലെക്ക്). അവന്റെ അച്ഛന്‍ ഒരു ബാര്‍ബര്‍ ഷോപ്പ് നടത്തുന്നു. 10 വയസ്സ് മാത്രമുള്ള ജോസഫിനും 12 വയസ്സുള്ള സഹോദരന്‍ മൗറീസിനും (_ബാറ്റിസ്റ്റ് ഫ്‌ലൂറിയന്‍) തങ്ങള്‍ ധരി ക്കേണ്ടി വന്ന മഞ്ഞ നക്ഷത്രത്തി ന്റെ ഭീകരമായ അര്‍ത്ഥം തുടക്കത്തില്‍ മനസ്സിലാകുന്നില്ല. അവര്‍ അത് ഒരു തരം ‘മെഡല്‍’ പോലെ കാണുന്നു. എന്നാല്‍, ജൂതന്മാര്‍ക്കെതിരായ അക്രമങ്ങള്‍ വര്‍ദ്ധിക്കുകയും സുരക്ഷിതത്വം ഇല്ലാതാവുകയും ചെയ്തതോടെ, ഭീഷണി ശക്തമാകുമ്പോള്‍, മാതാപിതാക്കള്‍ ഒരു നിര്‍ണ്ണായക തീരുമാനമെടുക്കുന്നു: മക്കളെ നാസി നിയന്ത്രണത്തിലുള്ള പാരീസില്‍ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടുത്തി തെക്കന്‍ ഫ്രാന്‍സിലെ ‘വിമുക്ത മേഖല’യിലേക്ക് ഫ്രീ സോണ്‍) അയയ്ക്കുക. അവിടെ അവര്‍ക്ക് മറ്റ് കുടുംബാംഗങ്ങളുമായി വീണ്ടും ഒന്നിക്കാന്‍ കഴിയും.
അങ്ങനെ, ജോസഫും മൗറീസും തങ്ങളുടെ ചെറിയ ബാഗുകളില്‍ കുറച്ച് സാധനങ്ങളും ഒരു സഞ്ചി നിറയെ മാര്‍ബിളുകളുമായി യാത്ര തിരിക്കുന്നു. റെയില്‍വേ സ്റ്റേഷനുകളിലും തുറമുഖങ്ങളിലും പോലീസ് ചെക്ക്‌പോസ്റ്റുകളിലുമായി അവര്‍ തങ്ങളുടെ ജൂത ഐഡന്റിറ്റി ഒളിപ്പിച്ച് അതിജീവ നത്തിനായി പോരാടുന്നു. കൈക്കൂലി നല്‍കിയും കള്ളം പറഞ്ഞും അപകടകരമായ അതിര്‍ ത്തികള്‍ കടന്നും അവര്‍ യാത്ര തുടര്‍ന്നു. യാത്രക്കിടയില്‍ അവര്‍ പല നല്ല മനുഷ്യരെയും (ഫ്രഞ്ച് റെസിസ്റ്റന്‍സ് അംഗങ്ങള്‍, കത്തോലിക്കാ പുരോഹിതന്മാര്‍) കണ്ടുമുട്ടുന്നു, അവര്‍ കുട്ടികളെ സഹായിക്കുകയും അഭയം നല്‍ കുകയും ചെയ്യുന്നു. എന്നാല്‍, എവിടെയും സുരക്ഷിതരല്ല. ഓരോ നിമിഷവും പിടിക്കപ്പെടാനുള്ള സാധ്യതയുണ്ട്.
അവസാനം, സഹോദരങ്ങള്‍ നിശ്ചിത സുരക്ഷിത മേഖലയില്‍ എത്തുകയും കുടുംബാംഗങ്ങളു മായി വീണ്ടും ചേരുകയും ചെ യ്യുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ഒരു ഘട്ടത്തില്‍ അവര്‍ വീണ്ടും നാസികളുടെ പിടിയില്‍ അകപ്പെടുകയും ചോദ്യം ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്ന രംഗങ്ങള്‍ സിനിമയില്‍ നിര്‍ണ്ണായകമാണ്. നിഷ്‌കളങ്കതയുടെയും കൗശലത്തിന്റേയും നേര്‍ത്ത പാളിയില്‍ നിന്ന് അവര്‍ ഓരോ തവണയും മരണത്തില്‍ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടുന്നു.
ക്രിസ്റ്റ്യന്‍ ഡ്യൂഗേ സംവിധാനത്തിന്റെ കാര്യത്തില്‍ പൂര്‍ണ്ണ നീതി പുലര്‍ത്തിയിട്ടുണ്ട്. യുദ്ധത്തിന്റെ ഭീകരതയെ കുട്ടികളുടെ കണ്ണിലൂടെ അവതരിപ്പിക്കാനുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ കഴിവ് ശ്രദ്ധേയമാണ്. സിനിമ അമിതമായ വൈകാരികതയിലേക്ക് വഴുതി വീഴുന്നില്ല. പകരം, കുട്ടികളുടെ നിഷ്‌കളങ്കമായ വീക്ഷണവും അതിജീവനത്തിനായുള്ള അവരുടെ നിശ്ചയദാര്‍ഢ്യവും തമ്മിലുള്ള വൈരുദ്ധ്യമാണ് പ്രേക്ഷകരിലേക്ക് എത്തിക്കുന്നത്.
ജോസഫായി അഭിനയിച്ച ഡോറിയന്‍ ലെ ക്ലെക്കും, മൗറീസായി വന്ന ബാറ്റിസ്റ്റ് ഫ്‌ലൂറിയലും അവിശ്വസനീയമാംവിധം മികച്ച പ്രകടനമാണ് കാഴ്ചവച്ചത്. ജോസഫിന്റെ നിര്‍ദ്ദോഷത, ചിരിയും പേടിയും തമ്മിലുള്ള മാറ്റങ്ങള്‍; മൗറീസിന്റെ മാനസിക മായ ശക്തി എന്നിവ വിശ്വാസ്യ തയോടെ അവതരിപ്പിക്കുന്നു. ഭയം, ഒറ്റപ്പെടല്‍, സാഹസികത, സഹോദരബന്ധം എന്നിവയുടെ സങ്കീര്‍ണ്ണമായ വികാരങ്ങളെ തന്മയത്വത്തോടെ അവതരിപ്പിച്ച അവര്‍ സിനിമയുടെ വൈകാരിക ഭാരം ഭംഗിയായി ചുമലിലേറ്റുന്നു. മനോഹരമായ ഫ്രഞ്ച് ഗ്രാമ ങ്ങളുടെയും പാരീസിന്റെ തെരുവുകളുടെയും ചിത്രീകരണം കഥയുടെ ഭീകരമായ അന്തരീ ക്ഷത്തിന് വിപരീതമായി ഒരു ദൃശ്യഭംഗി നല്‍കുന്നുണ്ട്. ഇത് സാധാരണ ജീവിതത്തില്‍ നിന്ന് യുദ്ധം എങ്ങനെയാണ് എല്ലാം കവര്‍ന്നെടുക്കുന്നത് എന്ന് പ്രേക്ഷകനെ ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കുന്നു.
Christian Duguay
‘എ ബാഗ് ഓഫ് മാര്‍ബിള്‍സ്’ കേവലം ഒരു യുദ്ധ സിനിമയല്ല. അത് മനുഷ്യന്റെ അന്തസ്സ്, കുടുംബബന്ധങ്ങള്‍, ഏറ്റവും ഇരുണ്ട സമയങ്ങളില്‍ പോലും ആളുകളില്‍ കാണാന്‍ കഴിയുന്ന നന്മ എന്നിവയെക്കുറിച്ചു ള്ളതാണ്. ജോസഫ് കൈവശം വെച്ചിരുന്ന മാര്‍ബിളുകള്‍, നഷ്ടപ്പെട്ട അവന്റെ ബാല്യത്തി ന്റെയും നിഷ്‌കളങ്കതയുടെയും പ്രതീകമായി സിനിമയില്‍ നിലകൊള്ളുന്നു. അതിജീവന ത്തിനായുള്ള പോരാട്ടത്തിനി ടയില്‍ അവന് അവന്റെ മാര്‍ബിള്‍ സഞ്ചി നഷ്ടപ്പെടുന്നു, എന്നാല്‍ യാത്രയുടെ അവസാനം അവന് വീണ്ടും പുതിയൊരു സഞ്ചി നിറയെ മാര്‍ബിളുകള്‍ ലഭിക്കുമ്പോള്‍, നഷ്ടപ്പെട്ട നിഷ്‌കളങ്കതയുടെ ഒരു ഭാഗം അവന് വീണ്ടെടുക്കുന്നതായി തോന്നുന്നു.
ജോഫോയുടെ ഓര്‍മ്മക്കുറിപ്പ് ഇതിന് മുമ്പും സിനിമയായി വന്നിരുന്നു (1975ല്‍).
2017-ലെ പതിപ്പ് ആ പാരമ്പര്യത്തെ ആധുനിക ദൃശ്യഭാഷയില്‍ പുനസൃഷ്ടിക്കുന്നു. ഓര്‍മ്മക്കുറിപ്പിന്റെ ഭാഗിക സ്വതന്ത്രതയും ആഖ്യാനത്തിന്റെ വിച്ഛിന്നതയും സിനിമയില്‍ സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. കഥയെ ബന്ധിപ്പിക്കാന്‍ സംവിധായകന്‍ ചില ഭാഗങ്ങളെ ലളിതമാക്കിയെങ്കിലും, മുഖ്യസന്ദേശമായ കുട്ടികളുടെ നിലനില്‍പ്പിനായുള്ള പോരാട്ടം കൃത്യമായി നിലനില്‍ക്കുന്നു. ജോഫോയുടെ ഓര്‍മ്മകളെയാണ് സിനിമ അടിസ്ഥാനമാക്കുന്നത്; അതിനാല്‍ ഇതൊരു പൂര്‍ണ്ണ ചരിത്രരേഖയല്ല. ചില സംഭവങ്ങള്‍ സിനിമാറ്റിക് നാടകീയതയ്ക്കായി ചുരുക്കപ്പെട്ടിരിക്കാം, പക്ഷേ, അവ ചിത്രത്തിന്റെ ധാര്‍മ്മികഭാരം കുറയ്ക്കുന്നില്ല.
ചുരുക്കത്തില്‍, ഹൃദയഭേദകമായ ഒരു കഥാ സന്ദര്‍ഭത്തിലും പ്രത്യാശയുടെയും മാനുഷിക നന്മയുടെയും വെളിച്ചം നിറയ്ക്കുന്ന ഒരു മികച്ച ചലച്ചിത്രമാണിത്. യുദ്ധത്തിന്റെ ക്രൂരതകളെക്കുറിച്ചും സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ വിലയെക്കുറിച്ചും ഓര്‍മ്മപ്പെടുത്തുന്ന ഈ ചിത്രം തീര്‍ച്ചയായും കണ്ടിരിക്കേണ്ട ഒന്നാണ്.
