പ്രഫ. ഷാജി ജോസഫ്
2015 ല്‍ പുറത്തിറങ്ങിയ ‘സ്വീറ്റ് ബീന്‍’ വൈകാരിക മാധുര്യത്തോടും ദാര്‍ശനിക ആഴത്തോടും കൂടി സാവധാനത്തില്‍ വികസിക്കുന്ന സൗമ്യവും ധ്യാനാത്മകവുമായ ചിത്രമാണ്. ദൂറിയന്‍ സുകെഗാവയുടെ ”ആന്‍” എന്ന നോവലിനെ ആസ്പദമാക്കി പ്രശസ്ത ജാപ്പനീസ് സംവിധായക നവോമി കവാസെയാണ് ചിത്രം സംവിധാനം ചെയ്തിരിക്കുന്നത്.
”ഡൊറയാകി” എന്ന ജാപ്പാനീസ് വിഭവം വില്‍ക്കുന്ന സെന്റാറോയും(മസതോഷി നാഗാസെ), ടോക്കു (കിരിന്‍ കികി)എന്ന വൃദ്ധയും, മൂന്നാമതായി സെന്റാറോയുടെ കടയില്‍ ബാക്കി വരുന്ന ഭക്ഷണം കഴിക്കാനായി വരുന്ന അനാഥയായവകാനയും(ക്യാര ഉച്ചിഡ)തമ്മിലുള്ള സ്‌നേഹബന്ധത്തിന്റെ സൂക്ഷ്മമായ വിവരണമാണ് സിനിമ.
നവോമി കവാസെയുടെ ചലച്ചിത്രങ്ങള്‍ പൊതുവെ ആത്മീയ അനുഭവങ്ങളാണ്. പ്രകൃതിദൃശ്യങ്ങളും പ്രകാശത്തെയും നിശ്ശബ്ദതയെയും മുഖ്യമായി ഉപയോഗിച്ചാണ് കഥയെഴുതുന്നത്. കാലത്തിന്റെ ഒഴുക്ക് പോലെയുളള ക്യാമറ ചലനം, കനിഞ്ഞ ഭാവങ്ങള്‍ എന്നിവ സിനിമയെ കാവ്യാത്മകമാക്കുന്നു. ചെറി പൂക്കള്‍ വിരിയുന്ന ദൃശ്യങ്ങള്‍, വെള്ളച്ചാട്ടം, മഴ… എല്ലാം കഥാപാത്രങ്ങളുടെ ആന്തരികാവസ്ഥയെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു.
ടോക്കിയോയുടെ പ്രാന്തപ്രദേശത്ത് ഒരു ചെറിയ കട നടത്തുന്ന മധ്യവയസ്‌കനാണ് സെന്റാരോ. പറയാത്ത ഒരു ഭൂതകാലത്താല്‍ ഭാരപ്പെട്ടതായി തോന്നുന്ന അയാള്‍ ഡൊറയാകി (‘ഡൊറയാകി’ എന്നത് ബീന്‍ പേസ്റ്റ് നിറച്ച ഒരുതരം പാന്‍കേക്ക് ആണ്- ബീന്‍ പേസ്റ്റിന്റെ ജാപ്പനീസ് പദം) കട നടത്തുന്നു, മനസ്സില്‍ കുറെ സങ്കടങ്ങളും കുറ്റബോധവുമുമായി. നാട്ടുകാരും വിദ്യാര്‍ഥികളും ഒരുപോലെ ഈ കടയില്‍ പതിവായി എത്താറുണ്ട്. ഒരു സഹായിയെ ലഭിക്കാന്‍ പരസ്യം നല്‍കുന്ന അയാളുടെ അടുത്ത് എഴുപത്തിയാറുകാരിയായ ടോക്കു എത്തുന്നു.
കൈകള്‍ വികലമായിരിക്കുന്ന വൃദ്ധയുടെ അപേക്ഷ അയാള്‍ നിരസിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ടോക്കുവിന്റെ ചുവന്ന പയര്‍ പേസ്റ്റ് പരീക്ഷിച്ചുനോക്കുമ്പോള്‍ അതിന്റെ രുചിയും ഘടനയും താന്‍ ഉണ്ടാക്കുന്ന പയര്‍ പേസ്റ്റിനേക്കാള്‍ വളരെ മികച്ചതാണ് എന്ന് അയാള്‍ മനസ്സിലാക്കുന്നു. ആദ്യമാദ്യം സെന്റാരോക്ക് വൃദ്ധയെ പിടിക്കുന്നില്ലെങ്കിലും അവരുണ്ടാക്കുന്ന ബീന്‍പെയ്സ്റ്റ് കഴിക്കാനായി ധാരാളമാളുകള്‍ കടയിലെത്തിത്തുടങ്ങിയതോടെ സെന്റാരോയ്ക്ക് ഉണ്ടായിരുന്ന സംശയങ്ങളെല്ലാം അപ്രത്യക്ഷമാകുന്നു. അവരെ അയാള്‍ തുടരാനനുവദിക്കുന്നു.
ബിസിനസ്സ് അഭിവൃദ്ധി പ്രാപിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. ടോക്കുവിന്റെ സ്‌നേഹപൂര്‍ണ്ണ സമീപനവും ആത്മാര്‍ത്ഥതയും കടയുടെ ഗുണനിലവാരം മാറ്റിമറിക്കുന്നു. അവര്‍ കടയിലേക്ക് ഒരുതരം ശാന്തമായ മാന്ത്രികത കൊണ്ടുവരുന്നു. പാചകത്തോടുള്ള അവരുടെ സൂക്ഷ്മവും ആത്മീയവുമായ സമീപനം ജീവിതത്തെയും ജോലിയെയും കുറിച്ചുള്ള സെന്റാരോയുടെ കാഴ്ചപ്പാട് മാറ്റാന്‍ തുടങ്ങുന്നു. കൂട്ടത്തില്‍ ചേര്‍ന്ന വക്കാനയും അവരുടെ സാന്നിധ്യത്തില്‍ ആശ്വാസം കണ്ടെത്തുന്നു. അവര്‍ ഒരുമിച്ച് ഒരു അദൃശ്യമായ കൂട്ടായ്മ രൂപപ്പെടുത്തുന്നു.
വൈകാതെ ടോക്കുവിന്റെ ഭൂതകാലം വെളിച്ചത്തുവരുന്നു –
അവള്‍ ഒരിക്കല്‍ ഒരു സാനിറ്റോറിയത്തില്‍ കുഷ്ഠരോഗിയായിരുന്നു (ഹാന്‍സെന്‍ രോഗം). അവരുടെ കൈയിലെ വൈകല്യങ്ങള്‍ കുഷ്ഠരോഗം മൂലമാണെന്ന് അറിയുമ്പോള്‍ പതിവുകാര്‍ കടയില്‍ വരുന്നത് നിര്‍ത്തുന്നു, അവളുടെ അവസ്ഥയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കളങ്കം ബിസിനസിനെ ബാധിക്കാന്‍ തുടങ്ങുന്നു. സെന്റാരോ മനസ്സില്ലാമനസ്സോടെയാണെങ്കിലും ടോക്കുവിനെ തുടരാന്‍ സമ്മതിച്ചെങ്കിലും എന്താണ് സംഭവിച്ചതെന്ന് മനസ്സിലാക്കിയ ടോക്കു കടയില്‍ നിന്ന് പിരിഞ്ഞു പോകുന്നു. കടയില്‍നിന്നും പിരിഞ്ഞ ടോക്കു, സെന്റാരോക്ക് അയക്കുന്ന കത്തിലെ ഓരോ വാചകങ്ങളും പ്രേക്ഷകമനസ്സിനെ പിടിച്ചുലയ്ക്കും. കത്തില്‍ നിന്ന് ലഭിക്കുന്ന ജീവിതത്തെ കുറിച്ചുള്ള പുതിയ അറിവ് അയാളെ പുതിയ മനുഷ്യനാക്കുന്നു.
ഓരോ കഥാപാത്രത്തിനും അവരുടേതായ ദുഃഖമുണ്ട്, പക്ഷേ സംവിധായിക അവ വെളിപ്പെടുത്താന്‍ തിടുക്കം കാണിക്കുന്നില്ല. പകരം ആളുകള്‍ അതിനെ എങ്ങനെ നേരിടുന്നു എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള സൂക്ഷ്മമായി നിരീക്ഷിച്ച ഒരു കഥാപാത്ര പഠനം അവര്‍ നമുക്ക് മുന്നില്‍ വയ്ക്കുന്നു: സെന്റാരോയുടെയും വകാനയുടെയും വിഷമങ്ങള്‍, ഒരു രുചികരമായ വിഭവം സൃഷ്ടിക്കാന്‍ ക്ഷമയോടെ മണിക്കൂറുകള്‍ ചെലവഴിക്കുന്നതിലൂടെ ടോക്കുവിന് ലഭിക്കുന്ന സന്തോഷം എന്നിവ കാണികള്‍ക്ക് വായിച്ചെടുക്കാം.
അരികുവല്‍ക്കരിക്കപ്പെട്ടിട്ടും, ടോക്കു ജീവിതത്തോടുള്ള അദ്ഭുതവും നന്ദിയും നിറഞ്ഞവളായി തുടരുന്നു. സമൂഹത്തിലെ തിരസ്‌കരണത്തെയും അജ്ഞതയെയും, പ്രത്യേകിച്ച് തെറ്റിദ്ധരിക്കപ്പെടുന്നതും ഭയപ്പെടുന്നതുമായ കുഷ്ഠരോഗ രോഗത്തെക്കുറിച്ചും സിനിമ വിമര്‍ശനമുന്നയിക്കുന്നു.
ജപ്പാനില്‍ നല്ല കാര്യങ്ങളുടെ പ്രതീകമായ ചെറി ബ്ലോസത്തിന്റെ മനോഹരമായ ചിത്രങ്ങളോടെയാണ് സിനിമ ആരംഭിക്കുകയും അവസാനിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത്. രണ്ട് പുഷ്പകാലങ്ങള്‍ക്കിടയിലുള്ള പന്ത്രണ്ട് മാസങ്ങളിലാണ് കഥ നടക്കുന്നത്.
2015-ലെ കാന്‍ ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവലില്‍ അണ്‍ സെര്‍ട്ടന്‍ റിഗാര്‍ഡ് വിഭാഗത്തിന്റെ ഉദ്ഘാടനചിത്രമായി ഇത് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 2015-ലെ ടൊറന്റോ ഇന്റര്‍നാഷണല്‍ ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവലിലെ കണ്ടംപററി വേള്‍ഡ് സിനിമാ വിഭാഗത്തിലും ഇത് പ്രദര്‍ശിപ്പിക്കപ്പെട്ടു. 2015 ലെ ഏഷ്യ പസഫിക് സ്‌ക്രീന്‍ അവാര്‍ഡുകളില്‍ മികച്ച നടിക്കുള്ള പുരസ്‌കാരം നടി കിരിന്‍ കികിക്ക് ഈ ചിത്രം നേടിക്കൊടുത്തു. 2015 ലെ സാവോ പോളോ അന്താരാഷ്ട്ര ചലച്ചിത്രമേളയില്‍, സ്വീറ്റ് ബീന്‍ മികച്ച വിദേശ ഫീച്ചര്‍ ചിത്രത്തിനുള്ള പ്രേക്ഷക അവാര്‍ഡ് നേടി. 2015ല്‍ വല്ലാഡോലിഡ് ഇന്റര്‍നാഷണല്‍ ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവലില്‍ മികച്ച സംവിധായികയ്ക്കുള്ള പുരസ്‌കാരം നവോമി കവാസെ നേടി.
ഇതിനകം അന്തര്‍ദേശീയ ഫെസ്റ്റിവലുകളില്‍ 26 വിജയവും 42 നോമിനേഷനുകളും ലഭിച്ചു കഴിഞ്ഞു അവരുടെ സിനിമകള്‍ക്ക്.
കിരിന്‍ കിക്കിയുടെ അഭിനയമാണ് സിനിമയുടെ ഹൃദയ താളം. ടോക്കു എന്ന കഥാപാത്രമായി കിരിന്‍ കിക്കി ആഴത്തില്‍ സ്പര്‍ശിക്കുന്ന ഒരു പ്രകടനം കാഴ്ചവയ്ക്കുന്നു. വര്‍ഷങ്ങളുടെ അനുഭവവും നിശബ്ദമായ കഷ്ടപ്പാടുകളും നിറഞ്ഞ അവരുടെ മുഖം ഊഷ്മളതയും അന്തസ്സും പ്രസരിപ്പിക്കുന്നു. മനുഷ്യത്വത്തിന്റെ ഏറ്റവും മോശം അവസ്ഥ കണ്ടിട്ടും മനസ്സുകൊണ്ട് ഉദാരമതിയായി തുടരുന്ന ഒരു സ്ത്രീയുടെ സത്ത അവര്‍ പകര്‍ത്തുന്നു. സെന്റാരോ എന്ന കഥാപാത്രമായി മസതോഷി നാഗസേ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആന്തരിക പോരാട്ടം, കുറ്റബോധം, ഒടുവില്‍ മോചനം എന്നിവ സൂക്ഷ്മമായ കൃപയോടെ പകരുന്നു.
ക്യാര ഉച്ചിദ, വകാന എന്ന കഥാപാത്രമായി നിഷ്‌കളങ്കതയും വൈകാരിക വ്യക്തതയും കൊണ്ടുവരുന്നു, കഥാപാത്രങ്ങള്‍ക്കിടയിലുള്ള തലമുറകളുടെ വൈകാരിക വിടവുകള്‍ നികത്തുന്നു. യഥാര്‍ത്ഥ ജീവിതത്തില്‍ മുത്തശ്ശിയും ചെറുമകളുമായ കിരിന്‍ കിക്കിയും, ക്യാര ഉച്ചിഡയുമാണ് ടോക്കു, വകാന എന്നീ റോളുകള്‍ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്.
സിനിമയില്‍ വലിയ സംഭവങ്ങളൊന്നുമില്ല; പക്ഷേ ആത്മാവിനെ തൊട്ടുപിടിക്കുന്ന കഥ, അഭിനയം, ഭാവങ്ങള്‍. മനുഷ്യനെന്ന നിലയില്‍ ഒരു സുഗന്ധം പോലെ നമ്മോട് ചേരുന്ന, ബന്ധങ്ങളെയും കരുണയെയും അനുഷ്ഠാനമായി കാണുന്ന കാവ്യചിത്രമാണിത്. വികാരഭരിതമായ, ഹൃദയസ്പര്‍ശിയായ ഇന്ദ്രിയാനുഭൂതി നല്‍കുന്ന, നിസ്വാര്‍ത്ഥതയുടെയും മാനവികതയുടെയും അടയാളമായ ഒരു ചലച്ചിത്രം.
