സിനിമ / പ്രഫ. ഷാജി ജോസഫ്
‘ഗുഡ് ബൈ ലെനിന്‍!’ എന്ന സിനിമ ജര്‍മ്മന്‍ എഴുത്തുകാരനും സംവിധായകനുമായ വോള്‍ഫ്ഗാങ് ബെക്കര്‍ ആണ് ഒരുക്കിയിരിക്കുന്നത്. ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട രാഷ്ട്രീയ പരിവര്‍ത്തനങ്ങളിലൊന്നായ ബെര്‍ലിന്‍ മതിലിന്റെ പതനത്തിന്റെയും ജര്‍മ്മനിയുടെ പുനരേകീകരണത്തിന്റെയും പശ്ചാത്തലത്തിലുള്ള സിനിമയാണ് ഇത്. സമാധാനപരമായ വിപ്ലവത്തെയും ജര്‍മ്മന്‍ പുനരേകീകരണത്തെയും ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള പ്രക്ഷുബ്ധമായ കാലഘട്ടത്തിലൂടെയുള്ള ഒരു കുടുംബത്തിന്റെ വ്യക്തിപരവും വൈകാരികവുമായ യാത്രയെ ചിത്രീകരിക്കുന്നു ഈ സിനിമ.
കിഴക്കന്‍ ബെര്‍ലിനില്‍ താമസിക്കുന്ന അലക്‌സ് കെര്‍ണര്‍ (ഡാനിയേല്‍ ബ്രൂള്‍) എന്ന ചെറുപ്പക്കാരനെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയാണ് കഥ.
അദ്ദേഹത്തിന്റെ അമ്മ ക്രിസ്റ്റ്യന്‍ കെര്‍ണര്‍ (കാറ്റിന് സാസ്സ്), സോഷ്യലിസ്റ്റ് യൂണിറ്റി പാര്‍ട്ടിയുടെയും (എസ് ഇ ഡി) ജര്‍മ്മന്‍
ഡെമോക്രാറ്റിക് റിപ്പബ്ലിക്കിന്റെയും (ജിഡിആര്‍) ഉറച്ച പിന്തുണക്കാരിയാണ്. കിഴക്കന്‍ ജര്‍മ്മനിയോട് അവര്‍ക്ക് ആഴമായ
പ്രതിബദ്ധതയുണ്ട്, പ്രത്യേകിച്ച് ഭര്‍ത്താവ് അവരെ വിട്ട് പടിഞ്ഞാറന്‍ ജര്‍മ്മനിയിലേക്ക് പോയതിനുശേഷം. കിഴക്കന്‍ ജര്‍മ്മനിയുടെ നിര്‍ബന്ധിത സൈനിക സേവനത്തില്‍ നിന്നും ഒളിച്ചോടിയതാണ് അയാള്‍. 1989 ഒക്ടോബറില്‍ ബെര്‍ലിന്‍ മതില്‍ പൊളിക്കണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ട പ്രതിഷേധക്കാരുടെ കൂട്ടത്തിനിടയില്‍ ക്രിസ്റ്റ്യന്‍ തന്റെ മകന്‍ അലക്‌സിനെ കണ്ടതോടെയാണ് പരിഭ്രാന്തയായ അവര്‍ കോമയിലേക്ക് വീഴുന്നത്. എട്ട് മാസത്തോളം കോമയിലൂടെ സഞ്ചരിക്കുമ്പോള്‍, അവരുടെ ചുറ്റുമുള്ള ലോകം നാടകീയമായി മാറുന്നു.
അവര്‍ കോമയില്‍ ആയിരിക്കുമ്പോള്‍ കിഴക്കന്‍ ജര്‍മ്മനി തകരുന്നു, ബെര്‍ലിന്‍ മതില്‍ വീഴുന്നു. മുതലാളിത്ത അതീശത്വമുള്ള പടിഞ്ഞാറന്‍ ജര്‍മ്മനിയുമായി പുനരേകീകരണ പ്രക്രിയ ആരംഭിക്കുന്നു. എന്നാല്‍ 1990-കളുടെ മധ്യത്തില്‍ ക്രിസ്റ്റ്യന്‍ അപ്രതീക്ഷിതമായി ഉണര്‍വിലേക്ക് വരുന്നു. പക്ഷെ, പെട്ടെന്ന് ഉണ്ടാകുന്ന ഏതൊരു ആഘാതവും മാരകമാകുമെന്ന് ഡോക്ടര്‍മാര്‍ മുന്നറിയിപ്പ് നല്‍കുന്നു. ഡോക്ടര്‍മാര്‍ അലക്‌സിനോട് അവള്‍ ഒരു തരത്തിലും ആവേശഭരിതയാകുകയോ അസ്വസ്ഥയാകുകയോ ചെയ്യരുതെന്ന് പറയുന്നു. അവളെ സംരക്ഷിക്കാന്‍ ദൃഢനിശ്ചയം ചെയ്ത അലക്‌സ് അങ്ങനെ ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഏറ്റവും വലിയ വാര്‍ത്ത അമ്മയില്‍ നിന്ന് മറച്ചുവെക്കാന്‍ തീരുമാനിക്കുന്നു, ഒന്നും സംഭവിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് നടിക്കുന്നു., പുതിയ രാഷ്ട്രീയ സാഹചര്യം മറച്ചുവച്ചു ഒന്നും മാറിയിട്ടില്ലെന്ന് നടിച്ച്, അവര്‍ ഓര്‍മ്മിക്കുന്ന ലോകത്തെ പുനഃസൃഷ്ടിക്കുന്നു.
സംവിധാനം വോള്‍ഫ്ഗാങ് ബെക്കര്‍
കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ജിഡിആറിന്റെ ആദര്‍ശങ്ങളും അന്തരീക്ഷവും അവരുടെ അപ്പാര്‍ട്ട്‌മെന്റിനുള്ളില്‍ നിലനിര്‍ത്താന്‍ അലക്‌സ് ഒരു വിപുലമായ ദൗത്യം ആരംഭിക്കുന്നു. അപ്പാര്‍ട്ട്‌മെന്റിനുള്ളില്‍ കിഴക്കന്‍ ജര്‍മ്മനിയുടെ ലോകം പുനര്‍നിര്‍മ്മിക്കപ്പെടുന്നു. മിഥ്യാധാരണ നിലനിര്‍ത്താന്‍ അലക്‌സ് അസാധാരണമായ ശ്രമങ്ങള്‍ നടത്തുന്നു. അവന്‍ പഴയ ഭക്ഷണ പാത്രങ്ങള്‍
ശേഖരിക്കുന്നു, തന്റെ സുഹൃത്ത് ഡെനിസുമായി (ഫ്‌ളോറിയന്‍ ലൂക്കാസ്) വ്യാജ ടിവി വാര്‍ത്താ പ്രക്ഷേപണങ്ങള്‍ എഡിറ്റ് ചെയ്യുന്നു, വാര്‍ത്താ മാധ്യമങ്ങളെ വളച്ചൊടിക്കുകയും കെട്ടിച്ചമയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു, തെറ്റായ യാഥാര്‍ത്ഥ്യം സംരക്ഷിക്കാന്‍ സംഭവങ്ങള്‍ അരങ്ങേറുന്നു.
കൊക്കകോളയുടെ ഒരു ഭീമന്‍ ബില്‍ബോര്‍ഡ് ക്രിസ്റ്റ്യന്‍ ആകസ്മികമായി കാണുമ്പോള്‍, കൊക്കകോള വാസ്തവത്തില്‍ ഒരു ജിഡിആര്‍ കണ്ടുപിടുത്തമാണെന്നും പടിഞ്ഞാറുമായുള്ള വഞ്ചനാപരമായ പേറ്റന്റ് തര്‍ക്കം ഒടുവില്‍ വിജയിച്ചുവെന്നും അവകാശപ്പെടുന്ന അലക്‌സ് സ്വയം വ്യാജ റിപ്പോര്‍ട്ട് ചിത്രീകരിക്കുന്നു. ടെലിവിഷനിലെ വാര്‍ത്ത കാണാനുള്ള അവളുടെ ലളിതമായ അഭ്യര്‍ത്ഥനയില്‍ നിന്നാണ് ഏറ്റവും രസകരമായ കാര്യങ്ങള്‍ ഉരുത്തിരിയുന്നത്. കാഴ്ചയില്‍ നിന്ന് മറഞ്ഞിരിക്കുന്ന ഒരു വീഡിയോ പ്ലെയറില്‍ ഏകീകരണത്തിനു മുമ്പുള്ള വാര്‍ത്താ പരിപാടികളുടെ ടേപ്പുകള്‍ പ്ലേ ചെയ്തുകൊണ്ട് അലക്‌സ് അമ്മയുടെ ആഗ്രഹം നടപ്പിലാക്കുന്നു. അവന്‍ ഡെനിസിനൊപ്പം പ്രക്ഷേപണ സംവിധാനങ്ങള്‍ സംഘടിപ്പിക്കുന്നു, ഇരുവരും ചേര്‍ന്ന് അമ്മയെ കാണിക്കാന്‍ വ്യാജ വാര്‍ത്താ പ്രക്ഷേപണങ്ങള്‍ നടത്തുന്നു – ഒരു മുന്‍ കിഴക്കന്‍ ജര്‍മ്മന്‍ ബഹിരാകാശയാത്രികനെ പോലും വിശ്വസനീയതയ്ക്കായി കൊണ്ടു വരുന്നുണ്ട്. കിഴക്കന്‍ ജര്‍മ്മന്‍ ബ്രാന്‍ഡഡ് അച്ചാറിന്റെ ഒഴിഞ്ഞ പാത്രത്തിനായി മാലിന്യങ്ങള്‍ അരിച്ചുപെറുക്കി എടുത്തു അച്ചാര്‍ നിറച്ചുവയ്ക്കുന്നു.
വസ്തുതയ്ക്കും ഫിക്ഷനും ഇടയിലുള്ള മങ്ങിയ അതിര്‍വരമ്പുകളില്‍ സിനിമാറ്റിക് സാങ്കേതിക വിദ്യകള്‍ ഉപയോഗിച്ചാണ് ചിത്രം പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്. യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തെ രൂപപ്പെടുത്തുന്നതില്‍ ആഖ്യാനത്തിന്റെ പങ്ക് പ്രദര്‍ശിപ്പിക്കുന്ന, സ്വന്തം ചരിത്രത്തിന്റെ സംവിധായകനായി അലക്‌സ് മാറുന്നു.
അതേസമയം, കിഴക്കിന്റെ പ്രചാരണത്തെയും പടിഞ്ഞാറിന്റെ ഉപഭോക്തൃത്വത്തെയും ചോദ്യം ചെയ്തുകൊണ്ട് അലക്‌സ് ഭരണകൂടത്തോടുള്ള നിരാശ മറച്ചുവയ്ക്കുന്നില്ല. ഗുഡ് ബൈ, ലെനിന്‍ കിഴക്കന്‍ ജര്‍മ്മനിയുടെ സ്വത്വം, സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ പരിവര്‍ത്തനം എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള ആക്ഷേപ ഹാസ്യപരമായ ചിത്രം നല്‍കുമ്പോള്‍ത്തന്നെ അതിന്റെ പരിമിതികളെ സൗമ്യമായി വിമര്‍ശിക്കുകയും മുതലാളിത്ത സംയോജനത്തിന്റെ യാഥാര്‍ത്ഥ്യങ്ങളാല്‍ പെട്ടെന്ന് തിരുത്തിയെഴുതപ്പെട്ട മൂല്യങ്ങള്‍, സമൂഹജീവിതം, ആദര്‍ശങ്ങള്‍ എന്നിവയുടെ ചിത്രവും അവതരിപ്പിക്കുന്നു.
നര്‍മ്മവും വൈകാരിക ആഴവും തമ്മിലുള്ള സന്തുലിതാവസ്ഥ പ്രകടമാക്കുന്നു. ചിത്രത്തിന് നിരൂപക പ്രശംസയും 2003-ല്‍ മികച്ച ചിത്രത്തിനുള്ള യൂറോപ്യന്‍ ഫിലിം അവാര്‍ഡും മികച്ച ഫിക്ഷന്‍ ചിത്രത്തിനുള്ള ജര്‍മ്മന്‍ ഫിലിം അവാര്‍ഡും ഉള്‍പ്പെടെ നിരവധി അവാര്‍ഡുകളും നേടിക്കൊടുത്തു. കിഴക്കന്‍ ജര്‍മ്മനിയിലെ ജീവിതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള നൊസ്റ്റാള്‍ജിയയെ സിനിമ സൂക്ഷ്മമായി സ്പര്‍ശിക്കുന്നു. ഭരണകൂടത്തിന്റെ അടിച്ചമര്‍ത്തലിലായിരുന്നപ്പോള്‍, പലര്‍ക്കും നഷ്ടപ്പെട്ട ലോകവുമായി വ്യക്തിപരവും വൈകാരികവുമായ ബന്ധങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു. ആ ലോകം പുനര്‍നിര്‍മ്മിക്കാനുള്ള അലക്‌സിന്റെ ശ്രമങ്ങളിലൂടെ, ജിഡിആറിന്റെ പരിമിതികളെയും പടിഞ്ഞാറിന്റെ മുതലാളിത്ത അതിരുകടക്കലിനെയും സിനിമ വിമര്‍ശിക്കുന്നു.
സംവിധായകന്‍ വുള്‍ഫ്ഗാങ് ബെക്കര്‍ കോമഡിയും നാടകവും സമര്‍ത്ഥമായി സന്തുലിതമാക്കുന്നു. സിനിമയുടെ വേഗത സുഗമമാണ്, അസംബന്ധ നര്‍മ്മത്തില്‍ നിന്ന് ഹൃദയഭേദകമായ ആത്മാര്‍ത്ഥതയിലേക്ക് തടസ്സമില്ലാതെ നീങ്ങുന്നു.
കിഴക്കിന്റെ ചാരനിറത്തിലുള്ള യാഥാര്‍ത്ഥ്യത്തെയും പാശ്ചാത്യ ഉപഭോക്തൃ സംസ്‌കാരത്തിന്റെ തിളക്കമാര്‍ന്ന കടന്നുകയറ്റത്തെയും ഛായാഗ്രഹണം പകര്‍ത്തുന്നു. യാന്‍ ടിയേഴ്‌സന്റെ സംഗീതം വൈകാരിക ആഴം കൂട്ടുന്നു,
വിഷാദവും പ്രതീക്ഷയും ഉയര്‍ത്തിക്കാട്ടുന്ന ആവര്‍ത്തിച്ചുള്ള പിയാനോ തീമുകളിലൂടെ.ഗുഡ് ബൈ ലെനിന്‍ രാഷ്ട്രീയ വ്യാഖ്യാനത്തില്‍ പൊതിഞ്ഞ പച്ചമനുഷ്യരുടെ ചിത്രമാണ്. വിപ്ലവങ്ങള്‍ വ്യവസ്ഥകളെ മാത്രമല്ല,
വ്യക്തിപരമായ ജീവിതങ്ങളെയും എങ്ങനെ ഇളക്കുന്നു എന്ന് ഇത് കാണിക്കുന്നു.
നര്‍മ്മം, സഹാനുഭൂതി, കൃപ എന്നിവയോടെ, ചരിത്രം മുന്നോട്ട് പോകുമ്പോള്‍ നമുക്ക് എന്ത് നഷ്ടപ്പെടുന്നുവെന്നും നമ്മള്‍ എന്ത് സംരക്ഷിക്കുന്നുവെന്നും അന്വേഷിക്കാന്‍ ഈ ചിത്രം നമ്മോട് ആവശ്യപ്പെടുന്നു. ജര്‍മ്മനിയിലെ ഏറ്റവും ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്ന ആധുനിക സിനിമകളില്‍ ഒന്നായി ഇത് തുടരുന്നു, ശീതയുദ്ധാനന്തര യൂറോപ്പിലെ, സമൂഹങ്ങളുടെയും കുടുംബങ്ങളുടെയും മാറ്റം അടുത്തുകാണാം സിനിമയില്‍.ഡാനിയേല്‍ ബ്രൂള്‍, അലക്‌സിന്റെ വേഷത്തില്‍, ഭൂതകാലത്തിനും ഭാവിക്കും, കടമയ്ക്കും സത്യത്തിനും, ആദര്‍ശവാദത്തിനും നിരാശയ്ക്കും ഇടയില്‍ കുടുങ്ങിപ്പോയ ഒരു ചെറുപ്പക്കാരനെ അവതരിപ്പിക്കുന്നു, സൂക്ഷ്മമായ ഒരു പ്രകടനം കാഴ്ചവയ്ക്കുന്നു.
ഹൃദയസ്പര്‍ശിയും രസകരവും ഊഷ്മളവുമായ ചലച്ചിത്രം ചരിത്രത്തിലെ ഒരു പ്രക്ഷുബ്ധമായ കാലഘട്ടം എടുക്കുകയും വിചിത്രമായി ആധികാരികമായി തോന്നുന്ന ഒരു കഥാസന്ദര്‍ഭത്തിലൂടെ അതിനെ വ്യക്തിഗതമാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഓര്‍മ്മ, സ്‌നേഹം, ചരിത്രം എന്നിവയിലൂടെയുള്ള ഹൃദയസ്പര്‍ശിയായ, ബുദ്ധിപരവും, മധുരവുമായ ഒരു യാത്രയാണീ സിനിമ.
