പ്രഫ. ഷാജി ജോസഫ്
കാബൂളില്‍ ജനിച്ച് അമേരിക്കയിലേക്ക് കുടിയേറിപ്പാര്‍ത്ത അഫ്ഗാനിസ്ഥാന്‍ സാഹിത്യകാരനായ ഖാലിദ് ഹുസൈനിയുടെ ‘ദി കൈറ്റ് റണ്ണര്‍’ എന്ന നോവലിന്റെ ചലച്ചിത്രാവിഷ്‌കാരണ് ഈ സിനിമ. സൗഹൃദത്തിന്റെയും വിശ്വാസവഞ്ചനയുടെയും കുറ്റബോധത്തിന്റെയും മോചനത്തിന്റെയും ശക്തമായ ചിത്രീകരണം. നാല്‍പ്പതിലധികം ഭാഷകളിലേക്ക് മൊഴിമാറ്റം നടത്തിയ നോവലിന്റെ ലക്ഷക്കണക്കിന് കോപ്പികള്‍ ഇതിനകം വിറ്റഴിഞ്ഞു.
മാര്‍ക്ക് ഫോര്‍സ്റ്റര്‍ സംവിധാനം ചെയ്ത് ഡേവിഡ് ബെനിയോഫ് തിരക്കഥയെഴുതിയ ഈ ചിത്രം, നോവലിന്റെ വൈകാരികതയും സാംസ്‌കാരിക പരിസരങ്ങളും വിശ്വസ്തതയോടെ പകര്‍ത്തുന്നു, മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന
അഫ്ഗാനിസ്ഥാന്റെ ആഭ്യന്തരയുദ്ധത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തില്‍ കഥയ്ക്ക് ജീവന്‍ നല്‍കുന്നു.
അഫ്ഘാനിസ്ഥാനിലെ രാഷ്ട്രീയ മത ഘടനയുടെ അവസ്ഥയും ഇപ്പോഴത്തെ സമകാലീനസംഭവങ്ങളുടെ യഥാര്‍ത്ഥ രൂപം വരച്ചുകാട്ടുന്ന സിനിമ ആഖ്യാനത്തിലും അവതരണത്തിലുമുള്ള പ്രത്യേകതള്‍കൊണ്ട് കാണികളുടെ ശ്രദ്ധയാകര്‍ഷിച്ചു.
2000-ല്‍ അമേരിക്കയിലെ സാന്‍ ഫ്രാന്‍സിസ്‌കോയില്‍, അഫ്ഗാന്‍-അമേരിക്കന്‍ എഴുത്തുകാരനായ അമീര്‍ ഖാദിരിയും ഭാര്യ സൊറയയും കുട്ടികള്‍ പട്ടം പറത്തുന്നത് കാണുന്ന രംഗത്തോടെയാണ് സിനിമ ആരംഭിക്കുന്നത്. അമീറിന് പാകിസ്ഥാനിലെ പെഷവാറിലുള്ള റഹീം ഖാനില്‍ നിന്ന് ഒരു കോള്‍ ലഭിക്കുന്നു. പിതാവിന്റെ പഴയ സുഹൃത്തും ബിസിനസ്
പങ്കാളിയുമായിരുന്നു അദ്ദേഹം. തുടര്‍ന്ന് ഓര്‍മ്മകളിലേക്ക് മടങ്ങുന്നു അമീര്‍. 1970-കളിലെ കാബൂളിലും പിന്നീട് അമേരിക്കയിലേക്കും തുടര്‍ന്ന് താലിബാന്‍ നിയന്ത്രണത്തിലുള്ള അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്കും മാറുന്നു ഈകഥ.
1978-ലെ കാബൂള്‍,10 വയസ്സുള്ള അമീര്‍ പഷ്തൂണ്‍ ഗോത്രത്തിലുള്ള ആഗാ സാഹിബിന്റെ മകനാണ്. ധനികനും മനുഷ്യ സ്‌നേഹിയും ആദരണീയനുമായ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വീട്ടുജോലിക്കാരനായ അലിയുടെ മകന്‍ ഹസ്സന്‍ ആണ് അമീറിന്റെ ഉറ്റ സുഹൃത്ത്. ഇരുവരും പട്ടംപറത്തലില്‍ കേമന്‍മാരാണ്. കാബൂളിലെ ബാല്യകാല രംഗങ്ങള്‍ മനോഹരവും ആര്‍ദ്രവുമാണ്. അമീറും ഹസ്സനും ആഴത്തിലുള്ള ഒരു ബന്ധം പങ്കിടുന്നു, പട്ടം പറത്തിയും കഥകള്‍ പറഞ്ഞും ദിവസങ്ങള്‍ ചെലവഴിക്കുന്നു. അമീര്‍ കാണുന്ന ഒരു അക്രമം ഹസന്റെ മേല്‍ നടന്ന ക്രൂരത ഭീരുത്വം മൂലം പ്രതിരോധിക്കാനാവാതെയുള്ള
അവസ്ഥ അവന്റെ ജീവിതം മുഴുവനും മാറ്റിമറിക്കുന്നു. ക്രൂരമായ ആക്രമണത്തില്‍ നിന്ന് ഹസ്സനെ പ്രതിരോധിക്കാന്‍ അമീര്‍
പരാജയപ്പെടുമ്പോള്‍ അവരുടെ സൗഹൃദം വിച്ഛേദിക്കപ്പെടുന്നു.
ഹസന്‍ അനുഭവിച്ച അപമാനം മറികടക്കാനാവാതെ അമീര്‍ ഒരു കപട നടപടി കൈക്കൊണ്ടു, ഹസന്‍ മോഷ്ടാവാണെന്നുള്ള കള്ളക്കഥ. ഒടുവില്‍ ഹസ്സനെയും അവന്റെ പിതാവ് അലിയെയും അവരുടെ വീട്ടില്‍ നിന്ന് പുറത്താക്കുന്നു. അതിനുശേഷം, അമീര്‍ പിതാവുമായി അമേരിക്കയിലേക്ക് മാറുന്നു.
വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് ശേഷം, പിതാവിനൊപ്പം കാലിഫോര്‍ണിയയില്‍ താമസിക്കുന്ന അമീര്‍ ഒരു എഴുത്തുകാരനാകുന്നു.
ഒരു പ്രത്യേക അവസ്ഥയില്‍ ഹസ്സനെ തള്ളിപ്പറയുകയും ഉപേക്ഷിക്കുകയും ചെയ്തതതിന്റെ കുറ്റബോധത്താല്‍
പീഡിപ്പിക്കപ്പെടുന്ന അമീറിന് ഹസ്സനോടുള്ള അവന്റെ വഞ്ചനയുടെ വൈകാരിക ഭാരം ഒരിക്കലും കുറയുന്നില്ല.
വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കുശേഷം തന്റെ പിതാവിന്റെ പഴയ സുഹൃത്തായ റഹീം ഖാന്‍, യുദ്ധത്തില്‍ തകര്‍ന്ന അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്ക് അമീറിനെ തിരികെ വിളിക്കുമ്പോള്‍, കാബൂളില്‍ എത്തുന്ന അമീര്‍ പഴയ പിഴവുകള്‍ തിരുത്താനുള്ള കരുത്തുമായാണ് വരുന്നത്. അയാള്‍ക്ക് ഹസന്റെ മകനായ സോഹ്‌റാബിനെ താലിബാന്‍ ഭീകരതയില്‍ നിന്നും രക്ഷപ്പെടുത്തേണ്ടതുണ്ട്.
പൂര്‍വ്വികരായ പഷ്തൂണുകളും അടിച്ചമര്‍ത്തപ്പെട്ട ഹസാരകളും തമ്മിലുള്ള വര്‍ഗ്ഗ -വംശീയ വിഭജനം കഥയ്ക്ക് വൈകാരിക മൂര്‍ച്ചയുള്ള ഒരു രാഷ്ട്രീയ പാളി ചേര്‍ക്കുന്നു. അമീറിന്റെ യാത്ര ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി മാത്രമല്ല, ആത്മീയവുമാണ്, സ്വാര്‍ത്ഥത മുതല്‍ ത്യാഗം വരെ.
സൊഹ്‌റാബിനെ രക്ഷിക്കാന്‍ തന്റെ ജീവന്‍ പണയപ്പെടുത്താനുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ തീരുമാനം ബാല്യത്തില്‍ അദ്ദേഹത്തിന് ഇല്ലാതിരുന്ന ധൈര്യത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. വൈകാരിക പക്വതയോടെ ഈ ആന്തരികമാറ്റത്തെ ചിത്രം കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു. മുതിര്‍ന്ന അമീറായി ഖാലിദ് അബ്ദുള്ള ആന്തരികവല്‍ക്കരിച്ച പ്രകടനം കാഴ്ചവയ്ക്കുന്നു, തന്റെ മുന്‍കാല പാപങ്ങളുടെ ഭാരം ഭാവത്തിലും ശബ്ദത്തിലും വഹിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ശ്രദ്ധേയവരായവര്‍ ബാലതാരങ്ങളാണ്: സക്കറിയ ഇബ്രാഹിമി (അമീര്‍), അഹമ്മദ് ഖാന്‍ മഹ്മൂദ്‌സാദ (ഹസ്സന്‍), അവരുടെ രസതന്ത്രം ആധികാരികവും ഹൃദയഭേദകവുമായ ആര്‍ദ്രതയുള്ളതായി തോന്നുന്നു.
മാര്‍ക്ക് ഫോര്‍സ്റ്ററിന്റെ സംവിധാനം സെന്‍സിറ്റീവും ശ്രദ്ധ ആകര്‍ഷിക്കാത്തതുമാണ്. കനത്ത വൈകാരിക ഭാരം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, അദ്ദേഹം ഒരിക്കലും സിനിമയെ മെലോഡ്രാമയിലേക്ക് വഴുതിവീഴാന്‍ അനുവദിക്കുന്നില്ല. അഫ്ഗാന്‍ ഈണങ്ങള്‍ ഇഴചേര്‍ന്ന ആല്‍ബര്‍ട്ടോ ഇഗ്ലേഷ്യസിന്റെ സംഗീത സ്‌കോര്‍, ആഖ്യാന തീവ്രത വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നു. 2008 ലെ അക്കാദമി അവാര്‍ഡിനായി (ഓസ്‌കാര്‍) സ്പാനിഷ് സംഗീതസംവിധായകനായ ആല്‍ബര്‍ട്ടോ ഇഗ്ലേഷ്യസ് നാമനിര്‍ദ്ദേശം ചെയ്യപ്പെട്ടു.
അഫ്ഗാനിസ്ഥാനില്‍ ചിത്രീകരിക്കുന്നതിന്റെ അപകടസാധ്യതകള്‍ കണക്കിലെടുത്ത് സുരക്ഷാ കാരണങ്ങളാല്‍ ചില ഭാഗങ്ങള്‍ ചൈനയിലെ സിന്‍ജിയാങ്ങിലെ കാഷ്ഗറിലാണ് ചിത്രീകരിച്ചത്.
താലിബാന്‍ കാലഘട്ടത്തിലെ ഇരുണ്ട തെരുവുകളും യുദ്ധത്തിനു മുമ്പുള്ള സമൃദ്ധമായ ടെക്‌സ്ചറുകളും സുവര്‍ണ്ണ വെളിച്ചവും ഉപയോഗിച്ച് ഫലപ്രദമായി പുനര്‍നിര്‍മ്മിക്കുന്നു. വിശാലമായ മരുഭൂമിയിലെ പ്രകൃതിദൃശ്യങ്ങള്‍, അടുപ്പമുള്ള ഉള്‍ഭാഗങ്ങള്‍, പട്ടം നിറഞ്ഞ ആകാശങ്ങള്‍ എന്നിവയ്ക്കിടയില്‍ റോബര്‍ട്ടോ ഷാഫറിന്റെ ക്യാമറ ഭേദപ്പെട്ട പ്രകടനം കാഴ്ചവയ്ക്കുന്നു.
സോവിയറ്റ് സൈനിക ഇടപെടല്‍ വഴി അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലെ രാജവാഴ്ചയുടെ പതനം, തുടര്‍ന്ന് അഫ്ഗാന്‍ അഭയാര്‍ത്ഥികളുടെ കൂട്ട പലായനം, പിന്നീടുള്ള താലിബാന്‍ ഭരണവുമാണ് ചിത്രത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലം. ചിത്രത്തിന്റെ സംഭാഷണത്തിന്റെ ഭൂരിഭാഗവും ദാരി- പേര്‍ഷ്യന്‍ ഭാഷയിലാണ്. ബാക്കിയുള്ളവ ഇംഗ്ലീഷിലും. കുറച്ച് രംഗങ്ങള്‍ പാഷ്‌തോ, ഉറുദു ഭാഷകളിലുമാണ് സംസാരിക്കുന്നത്.
ദി കൈറ്റ് റണ്ണര്‍ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനെക്കുറിച്ചോ ഒരു ആണ്‍കുട്ടിയുടെ കുറ്റബോധത്തെക്കുറിച്ചോ ഉള്ള ഒരു കഥ മാത്രമല്ല – ഭൂതകാലം വര്‍ത്തമാനകാലത്തെ എങ്ങനെ വേട്ടയാടുന്നു, മോചനത്തിനുള്ള അവസരം, എത്ര വേദനാജനകമാണെങ്കിലും, എങ്ങനെ ദുര്‍ബലമായ പ്രത്യാശ നല്‍കുന്നു എന്നതിന്റെ ഒരു സാര്‍വത്രിക അന്വേഷണമാണിത്. ഈ സിനിമ ഒരു രാജ്യത്തിന്റെ തകരുന്ന ചരിത്രത്തെക്കാളും കൂടുതല്‍ മനുഷ്യഹൃദയത്തിലെ ഗൂഢമായ വേദനയെ കുറിച്ചും അതില്‍ നിന്നുള്ള മോചനത്തെ കുറിച്ചുമാണ്. അമീറെന്ന കഥാപാത്രത്തിന്റെ മാറ്റം ഓരോ മനുഷ്യനും അനുഭവിക്കേണ്ടതും അന്വേഷിക്കേണ്ടതുമായ ഒന്നാണ്.
ഹൊസൈനിയുടെ നോവലിന്റെ ഹൃദയത്തോട് ചിത്രം വിശ്വസ്തത പുലര്‍ത്തുന്നു, ഒരേസമയം കാവ്യാത്മകവും രാഷ്ട്രീയവും ആഴത്തില്‍ മാനുഷികവുമായ ഒരു സിനിമാറ്റിക് അനുഭവം നല്‍കുന്നു. വൈകാരികമായി അനുരണനമുള്ളതും സാമൂഹികമായി പ്രസക്തവുമായ ഒരു ആഴത്തിലുള്ള വികാരനിര്‍ഭരമായ ചലച്ചിത്രാവിഷ്‌കാരം.
